| Uwaga |
|---|
Uczeni i pisarze zakonu kaznodziejskiego w Polsce
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Uczeni i pisarze zakonu kaznodziejskiego w Polsce |
| Pochodzenie | Okruszyny |
| Wydawca | Gubrynowicz i Schmidt, Michał Glücksberg |
| Data wydania | 1876 |
| Druk | Drukiem Kornela Pillera |
| Miejsce wyd. | Lwów, Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tom I Pobierz jako:
   |
| Indeks stron | |
{{#lst:Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Okruszyny zbiór powiastek rozpraw i obrazków T.1.djvu/103|X06|}} we Lwowie znajdowaćby się powinien. Przypisana Józefowi Aleksandrowi Jabłonowskiemu, wojewodzie nowogrodzkiemu, który do napisania powołał autora, i dopomógł mu ku temu materjałami udzielonemi. Kosztem jego zapewne wyjść miała; ale ogromne koszta na wydanie tego dzieła, czy też inne okoliczności, nie dozwoliły widać zamiaru przyprowadzić do skutku. Z jednej okoliczności wnosimy, że autentyczny rękopism znajduje się przed nami, nie kopja jego; na końcu bowiem drugiego woluminu, znajduje się poświadczenie notarjusza apostolskiego księdza Józefa Augustynowicza O. P. doktora 1765 roku dane, jako kopje przywilejów, aktów i dyplomów w dziele zawarte, zgadzają się całkowicie z oryginałami, na które 3ię powołują, pod pieczęcią jego z podpisem własnoręcznym.
Treść rękopisom całego, obfitującego w bogate, a mało znane szczegóły, z akt klasztornych i rekopismów wyczerpnięte, jest następująca: Rozdział I. Krótka wiadomość o założeniu zakonu kaznodziejskiego i wprowadzeniu jego do Polski. — Rozdział II. O przybyciu św. Jacka do Polski i czynnościach jego. — Roz. III. O pielgrzymce św. Jacka do Prus i na Pomorze. — Roz! IV. O pielgrzymstwie apostolskiem św. Jacka na Ruś.; — Roz. V. O powrocie jego z Kijowa do Krakowa. — Roz. VI. O pielgrzymce św. Jacka do Tartaryi Wielkiej i innych narodów barbarzyńskich. — Roz. YII. O szczęśliwym powrocie do Krakowa i drogiej śmierci św. Jacka. — Roz. VIII. O beatyfikacji świętego. — Roz. IX. O kanonizacji jego. — Roz. X. Św. Jacek ogłoszony naczelnym patronem królestwa polskiego, i W. Ks. Litewskiego. — Roz. XI. O cudach św. Jacka po kanonizacji.
Księga II. — Roz. I. O początku zakonu pielgrzymujących. — Roz. II. O wikarjuszach generalnych zakonu tego. — Roz. III. O rozkrzewieniu wiary przez ten zakon. — Roz. IV. O szczególnym ubiorze pielgrzymujących, (tu umieszczona wiadomość o nadaniu pozwolenia noszenia czapki, rękawic i sandałów czerwonych, jako znaków gotowości do męczeństwa). — Roz. V. O przywilejach towarzystwa pielgrzymujących czyli missjonarzy kaznodziejów. — Roz. VI. O poselstwach apostolskich. — Roz. VII. O missjach apostolskich braci kaznodziejów prowincji ruskiej.
Księga III. — Roz. I. O pierwszym stanie prowincji za braci pielgrzymujących. — Roz. II. O powtórnym stanie prowincji ruskiej. — Roz. III. O podziale zakonu i jego zjednoczeniu. — Roz. IV. O ustanowieniu prowincj. — Roz. V. O trzecim stanie prowincji. — Roz. VI. O wikarjuszach generalnych kongregacji ruskiej. — Roz. VII. O wznowieniu prowincji ruskiej. — Roz. VIII. Szereg chronologiczny prowincjałów prowincji ruskiej św. Jacka. — Roz. IX. Prowincja ruska nazwana od imienia św. Jacka. — Roz. X. Akta kapituł generalnych w prowincji ruskiej. — Roz. XI. O granicach zakreślonych prowincji ruskiej. — Roz. XII. Prowincjał ruski jest notarjuszem apostolskim, i ma władzę postanowienia notarjuszów zakonnych, czyli prowincjonalnych. — Roz. XIII. O studjach w prowincji ruskiej ustanowionych.
Księga IV. — Roz. I. O męczennikach — Roz. II. O arcybiskupach i biskupach. — Roz. III. O spowiednikach papieżów, królów i książąt. — Roz. IV. O inkwizytorach w Polsce i Rusi. — Roz. V. Rozkrzewiciele i obrońcy wiary świętej katolickiej zakonu kaznodziejskiego w Polsce. — Roz. VI. O uczonych pisarzach Polakach zakonu kaznodziejskiego, (to jest rozdział, który tu wypisujemy w całości). — Roz. VII. O mężach sławnych świętego Dominika w prowincji ruskiej. — Roz. VIII. O zakonnicach reguły ś. Dominika w prowincji ruskiej.
W tomie drugim jest, prospectus totius operis, i pochwała prowincji najprzód, potem księga I. — Roz. I., w którym o początku i nazwaniu Rusi mowa. — Roz. II. O podziale Rusi. — Roz. III. O książętach ruskich. — Roz. IV. O przybyciu braci kaznodziejów, przed założeniem Lwowa, do miasta tego w roku 1234. — Roz. V. O powtórnej fundacji braci pielgrzymujących we Lwowie. — Roz. VI. O Konstancji królowej halickiej, matce Lwa księcia, fundatora miasta i klasztoru kaznodziejskiego. — Roz. VII. O założeniu kościoła i klasztoru lwowskiego. — Roz. VIII. O odpustach wieczystych. — Roz. IX. O relikwjach śś., któremi udarowany kościół lwowski. — Roz. X. O cudownym obrazie Boga-rodzicy Panny, przez ś. Łukasza ewangelistę malowanym, w kościele księży zakonu kaznodziejskiego łaskami słynącym. — Roz. XI. O cudach autentycznych obrazu lwowskiego Najśw. Panny Marji, uznanych i approbowanych. — Roz. XII. O uroczystej obrazu tego koronacji. — Roz. XIII. O wspaniałym koronacji obrzędzie. — Roz. XIV. O akcie koronacji i wprowadzeniu obrazu do miasta. Roz. XV. O ukazaniu się cudownej gwiazdy, nocy po koronacji następującej. — Roz. XVI. O rocznicy koronacji. — Roz XVII. O spowiednikach przy kościele Bożego Ciała. — Roz. XVIII. O posągu alabastrowym Bogarodzicy. — Roz. XIX. Przywodzą się Lwowian zdania. — Roz. XX. Przywodzą się zdania Przemyślan, i odpowiedź Lwowian na nie. — Roz. XXI. O obrazie ukrzyżowanego Chrystusa i innych obrazach. Roz.
XXII. Wypis wszystkich nadań, przywilejów królów, książąt i panów, klasztorowi lwowskiemu uczynionych. Roz. XXIII. O wodociągu klasztoru lwowskiego. — Roz. XXIV. O szpitalu św. Łazarza do bractwa różańcowego należącym. — Roz. XXV. O uroczystej procesji w niedzielę oktawy Bożego Ciała dokoła miasta Lwowa i innych miast. — Roz. XXVI. O nowym kościele Bożego Ciała. — Roz. XXVII. O klasztorze przedmiejskim lwowskim śś. Maryi Magdaleny i Tomasza apostoła. — Roz. XXVIII. O klasztorze lwowskim śś. Mikołaja biskupa i Małgorzaty panny i męczenniczki, panien dominikanek. — Roz. XXIX, O klasztorze w Mościskach Katarzyny P. i M. — Roz. XXX. O klasztorze w Jaworowie śś. apostołów Piotra i Pawła i św. Jacka Odrowąża, patrona Polski. — Roz. XXXI O klasztorze królewskim w Żółkwi Wniebowzięcia N. Panny i świętego Marka ewangelisty. — Roz. XXXII. O klasztorze królewskim ś. Andrzeja apostoła, panien dominikanek. — Roz. XXXIII. O klasztorze w Busku. Roz. XXXIV. O klasztorze w Brodach. — Roz. XXXV. O klasztorze Góry św. w Podkamieniu. — Roz. XXXVI. W Lachowicach. — Roz. XXXVII. W Konstantynowie. — Roz. XXXVIII. W Tarnopolu. — Roz. XXXIX.
W Lubarze..
Księga II. — Roz. I. O klasztorze w Kamieńcu. — Roz. II. O klasztorze Niepokalanego Poczęcia tamże, i o klasztorze pp. dominikanek. — Roz. III. O Smotryczu. — Roz. IV. W Latyczowie. — Roz. V. W Barze. — Roz, VI. W Szarawce. — Roz. VII. W Czartkowie. — Roz. VIII. W Morachwie. Roz. IX.
W Winnicy. — Roz. X. W Sokulcu. — Roz. XI. W Sołobkowie. — Roz. XII. W Tywrowie. — Roz. XIII. W Nesterwarze czyli Tulczynie, domie missyjnym.
Księga III. — Roz. I. O klasztorze w Jezupolu. — Roz. II. W Haliczu. — Roz. III. W Kołomyi. — Roz. IV. W Jazłowcu. — Roz. V. W Potoku. — Roz. VI. W Rohatynie. — Roz. VII. W Tyśmienicy. — Roz. VIII. W Buczaczu. — Roz. IX. W Sniatynie. — Roz. X. W Czarnelicach. — Roz. XI. W Bohorodczanach.
Księga IV. — Roz. I. W Szkłowie. — Roz. II. W Ostrownie. — Roz. III. W Witebsku. — Roz. IV. W Bielicy. — Roz. V. W Ule. — Roz. VI. W Czaśnikach. — Roz. VII. W Malatyczach. — Roz. VIII. W Smolanach. — Roz. IX. W Hołowczynie. — Roz. X. W Samnelpolu. — Roz. XI. W Dudakowie.
Księga V. Roz. I. W Mińsku. — Roz. II. W Nowogródku. — Roz. III. O pp. dominikankach w Nowogródku. — Roz. IV. W Stolpcach. — Roz. V. W Ziembinie. — Roz. VI. W Kłecku. — Roz. VII. W Zasławju, — Roz. VIII. W Połonnem. — Roz. IX. W Rakowie, — Roz. X. W Chotajewiczach.
Księga VI. — Roz. I. W Pińsku. — Roz. II. W Czarnobylu. — Roz. III. W Owruczu. — Roz. IV. W Rzeczycy. — Roz. V. W Byszowie. — Roz. VI. W Buchowicach. — Roz. VII. W Chodorkowie.
Księga VII. — Roz. I. O klasztorze Kijowskim. — Roz. II. O klasztorze w Serecie. — Roz. III. W Nowogrodzie Siewierskim. — Roz. IV. W Czerkasach — Roz. V. W Czerwonogrodzie. — Roz. VI. W Trębowli. — Roz. VII. W Kodaku. — Roz. VIII. W Hyacyntopolu. — Roz. IX. W Biżynie. — Roz. X. W Czerniechowie. — Roz. XI. W Smoleńsku. — Roz. XII. W Adamgrodzie czyli Horodyszczu. — Roz. XIII. W Żytomierzu.
Z tej treści o bogactwie rękopismu naszego łatwo wnosić, gdyż każdego prawie klasztoru dyplomata i nadania, per extensum są wypisane całkowicie; wiele też wiadomości o budowach, darach, o mężach pamięci godnych, mieści w sobie to obszerne dzieło, z cierpliwością prawdziwie zakonną, godną benedyktyna dokonane. W innym artykule, jeżeli czas pozwoli, damy może rzut oka na całość, tu tylko postanowiliśmy wypisać rozdział o mężach sławnych pismami w Polsce, który choć w cząstce, przyłożyć się może do uzupełnienia materjałów dziejów literatury naszej.
(Rozdz. VI. Tom I. str. 450.) De Eruditis Scriptoribus Polonis Ordinis Praedicatorum.
Uczonych mężów zakonu kaznodziejskiego w Polsce urodzonych, szereg tu wystawię porządkiem alfabetycznym, licząc wszystkich tych, co liczne i wielkie lub drobniejsze tylko wydali pisma, nie żeby im zbywało na chęci i możności uczynienia czegoś znaczniejszego, ale że w Polsce trudno znaleźć dobrodziejów, coby na wydanie łożyć chcieli. Jedni z nich pisali po łacinie, drudzy po grecku, po hebrajsku, lub po polsku, dla ziomków i dla obcych. Więcej tu kazań niż dzieł innych, bo u nas są one prawie codzienną potrzebą. Leżą prócz tego po archiwach i bibljotekach uczonych naszych księgi teologiczne, filozoficzne i historyczne, które gdyby wydane były, znacznieby spis ten pomnożyły jeszcze, Zebrał sześciudziesięciu najlepszy i mądry książę Józef Aleksander Jabłonowski wojewoda Nowogrodzki, i mnie ich spis z wrodzonej dobroci swej udzielił, do którego ja dodałem resztę, liczbę stu przechodzącą, o jakich wiedzieć mogłem, w porządek ich alfabetyczny umieściwszy, i o niektórych rzecz obszernie rozwodząc. Główne tu zająć powinien miejsce:
Abraham Bzowski (Bzovius), szlachcic polski, z ojca Tomasza Bzowskiego, herbu Ostoja, z matki Magdaleny Wężykównej urodzony. Na chrzcie świętym wziął imię Stanisława, z którego Szczepanowskich rodziny była babka jego po ojcu. Gdy rodzice jego z morowego powietrza pomarli, a on cudownie ocalał, babka jego, pobożna niewiasta w miasteczku Proszowicach, wzięła go na wychowanie; a od Wawrzyńca stryja w dziesięciu leciech pierwsze miał nauki początki. Ciotka jego wzięła go potem do Secemina, a tu dziecię to, rówieśników swych i krewnych kalwinów na katolicką wiarę już nawracało, zadziwiając różnowierców. W Krakowie potem nauki kończył, słuchając lekcyj i kazań Piotra Richi, Jana Wolbramczyka, Urzendowa, Dobrocieskiego, Powodowskiego, Seweryna. W Proszowicach śmiertelnie zachorzawszy, miał jednego dnia widzenie ś. Jacka, który go o odzyskaniu zdrowia upewnił, i nakłonił aby szedł do Krakowa, a tam u ś. Trójcy, pod imieniem Abrahama, wstąpił do zakonu kaznodziejskiego. Tu praesbiterem będąc, pomagał w kazaniach Bartłomiejowi z Przemyśla, sławnemu naówczas kaznodziei. Posłany do Włoch, słuchał filozofii w Medjolanie, a w Ferrarze i Bononii teologii. Wróciwszy do kraju, celował w nauczaniu, bractwo różańcowe wprowadził. Obraz N. Panny Majoris z Rzymu do Krakowa sprowadził i kaplicę jej wystawił. Bibljotekę dominikańską niezliczonemi rękopismami zbogacił; w Warszawie kościół ś. Jacka założył, pamiątkę jego starając się w brewjarzach i mszałach utrwalić. Szląskie klasztory odzyskał, zkąd ś. Czesława ciało, przez heretyków uwiezione, odebrał. Ustawy zakonne z rozkazu starszych w lepszą ujął formę. Niezliczonych różnowierców kazaniami i pismami nawrócił. Do Rzymu się wybrawszy, za szczególną opieką ś. Jacka uszedł grożących niebezpieczeństw, i przełożonym został nad bibljoteką Wirginjusza Ursini, księcia Bracciani; zkąd przeniesiony do bibljoteki watykańskiej, tak długo tu pozostał, aż rabusie napadli nań, i sługę jego zabili; poczem do klasztoru ad Minercam przenieść się musiał.
Tu na dwóch studentów teologii z klasztoru krakowskiego, w kollegjum ś. Tomasza, wieczysty fundusz uczynił, i tu siedmdziesięcioletni umarł w r. 1637. Był to mąż wielkiej nauki i pracowity, genjusz miał wiekuisty, który późni potomkowie podziwiać muszą i chwalić. Nikt z Polaków nad niego nie był szczęśliwszy w pisaniu, co dowodzi ogromna liczba prac jego. Dzieła jego następujące:
I. Dalszy ciąg Roczników kościelnych kardynała Baronijusza, w dwunastu tomach.
II. Thesaurus Laudum B. V. continens, Conciones XL. Super Salve Regina, Clementi VIII.
III. Sertum Gloria S. Hyacinthi Odrovonsii Orationes XV. Cardinali Montalto.
IV. Flores aurei super totius anni Evangelia, Cardinali Maciejovio.
V. Concionum de tempore et de Sanctis IY. Volumina, Cardinali Galaminio.
VI. Florida Mariana XXIV. Panegiricis Thomae Zamojski.
VII. Monile Gemmeum XII. Orationibus Nicolao Komorovio.
VIII. Taumaturgus Polonus, sen vita s. Byacinthi Stanislao Minskio.
IX. Propago S. Hyacinthi, seu vitae illustrium virorum Ord. Praed. Prov. Polon.
X. Tutelaris Sylesiae, seu vita B. Ceslai Joanni Episcopo Vratislaviensi.
XI. Paulus V. Pontifex maximus. Urbano VIII.
XII. Nomenclator Sanctorum professione medicorum.
XIII. Rosarium, seu exercitia societatis Christianae, rodalitatis Rosarii Principi Vladislao.
XIV. Rosarium Marco Antonio et Camillas Borghesiis.
XV. De Rosario Libri III. Idiomate polouico Nicolao Komorovio.
XVI. De Rosario Libri II, ad Coustantiam Austriacam Reg. Pol.
XVII. Trilogium B. Virginis pro Singulis festivitatibus ipsius Couciones III.
XVIII. Sermones Quadragesimales.
XIX. Romanus. Pontifex, in Tomos III distminctus.
XX. Historia ordinis praedicatorum.
XXI. Hypomnematum Libri XVI.
Pisze Paweł Ruszel in Triumpho pag. 101, że po śmierci Bzowskiego, znaleziono dwadzieścioro ksiąg, przez niego napisanych i do druku gotowych. Chwalą go wielce różni pisarze, między innymi Jakób Vitellins, mowę jego przedrukował, pod tytułem: Chrysostomus Romanus. Maciej Sarbiewski napisał do niego odę XVIII. Wawrzyniec Śmieszkowic, wiersz na pochwalę jego do Urbana VIII. Mikołaj Żorawski, Antoni Quarenghi, Szymon Starowolski i inni wspominają go ze czcią.
Abraham Boleslaviensis (Bolesławski), napisał księgę pod tytułem: Rapsodus permodum Quotlibeti diversarum materiarum praedicabilium, cujus Initium est: Suxit mel de Petra; materje ułożone w porządku alfabetycznym....
Adam Piekarski, wydał kazania przygodne i o świętych: (de Tempore et de Sanctis.)
Alan Brodziński, klasztoru warszawskiego alumnus, pozostawił następujące dzieła:
I. Tragedja „de Podagra“ z greckiego Lucyana w Toruniu 1680.
II. Briciusza de Vasolatione wierszem i prozą w Toruniu 1689.
III. Farsalia w jęyzku polskim, w Oliwie 1691.
IV. Tragedje Seneki wierszem polskim, 1696.
V. Summa ś. Tomasza, wierszem łacińskim.
VI Traktat o stolicy ś. Piotra i rzymskim najwyższym Kapłanie (de Petri sede et Romano Pontifice).
Albertus Margonius, uczony mąż klasztoru poznańskiego, pozostawił dzieła następujące.
I. Rosas salutares, seu Librum de Rosario.
Cur II. Filozofją wyłożył wierszem (?), którą przypisał Urbanowi VIII. Żył około roku 1689.
Albert Ochabowicz, z warszawskiego klasztoru, magister i prowincjał polski, wydał Teologją pod tytułem: tarcza wiary, (Scutum fidei), po polsku, Lubliu, 1736 r, Umarł w Gdańsku w r. 1746.
Albert Suski wydał:
I. Apologia de SSrno Sacramento.
II. Sermones de Tempore et de Sanctis.
III. Filadelphia quatuor ordinum mendicantium, in Concilio Basileensi instituta.
Albertus Laudatius, wydał kazania pogrzebowe, 1617. r.
Aleksander Dowgjało, z prowincji litewskiej, mąż pobożnością i nauką znamienity. Wydał księgę o męce Pańskiej, pod tytułem: Purpura salutaris; także kazania na rok cały, po polsku. Coetum justis, infernus peceatoribus.
Angelus Żorzewski. Kazania pogrzebowe, 1717.
Andrzej Radawicki, wydał różne kazania pogrzebowe, 1614.
Angelus Wierzbowicz, z klasztoru gdańskiego ś. teologii magister, przeor i proboszcz u ś. Mikołaja, mąż cnót wielkich, żywota kontemplacyjnego i umartwienia zwierciadło; bractwo kompassji Najświętszej Marji Panny przy kościele naszym gdańskim ustanowił, ambonę z drogiego orzechowego drzewa własnym kosztem wystawił i pozłocił, doskonałą sztuką i wykonaniem znamienitą. Od tego to męża, dodaje ks. Chodykiewicz, ja w kościele ś. Mikołaja w Gdańsku ochrzczony byłem, jak świadczy księga metryk. Napisał Compendium frlozoficzne thomistyczne; drukował także kazania. Umarł w Gdańsku w sławie świątobliwości.
Angelus Polikowski, z klasztoru lwowskiego, prowincji ruskiej, S. T. Magister, ex-prowincjał; wydał psalm Miserere, z włoskiego ojca Savonaroli, uwagami objaśniony, na polski język przetłómaczony. Także kazanie, które miał na uroczystych obłóczynach Teofili Taidy z Leszczyńskich księżnej Wiśniowieckiej, pod tytułem: Triumphus triplicis gratiae. Jest tu opis całej tej uroczystości.
Antoni Grodzicki, wydał żywot ś. Jacka, z całym processem jego kanonizacji i opisem aktu tego.
Antoni z Przemyśla (Praemisliensis), pierwszy prowincjał ruski. kaznodzieja znakomity i reformator życia zakonnego; napisał księgę o różańcu; także de Utilitate Ecclesiae et ordinis profectu per divisionem, kilka kazań, świadczy ks. S. Okolski.
Augustyn Filipowicz, ż klasztoru góry Różańca ś. w Podkamieniu, prowincji ruskiej, ś. Th. Magister, i drugi Regens seminarjum studjów powszechnych tegoż konwentu; za jego staraniem i przewodnictwem znowu ustanowionego, szczególniej opatrzności w rządach nauka i wymową znakomity, wydał kazanie na pogrzebie JW. Antoniego Cetnera, starosty żytomirskiego, fundatora, w r. 1737. Także kazanie w czasie uroczystości koronacji obrazu łuckiego miane. Umarł dnia 6. sierpnia, wieku swego 51 roku, w r. 1751.
Bartłomiej Vielicius, wydał:
I. Kazania przygodne i świąteczne.
II. Expositionem super Epístolas Quadragesimales.
III. Collecturam Sermonum de Tempore et de Sanctis, cum introductionibus gravissimis.
Bartłomiej Praemisliensis, krakowskiego kościoła katedralnego kaznodzieja zwyczajny, Bartłomieja Mediny uczeń, młot na heretyków, pohańbienie niepoczciwych, wszelką nauką był napojony; pisał:
Postyllę polską na ewangelje całego roku.
Kazania na ewangelje, po łacinie.
Książeczkę o bractwie Imienia Bożego. Starowolski, strona 198.
Bazyli Jastrzębski, wydał uwagi nad tajemnicami Różańca świętego.
Bazyli Filepkowicz. Życie Piusa św. po polsku wydał.
Bernard Pawłowski (Pavlovius), wydał Tractatum de propositionibus Modalibus et Quaestiones super universam Logicam.
Bernard Bośkiewicz, wydał różne kazania pogrzebowe, 1698.
Bernard Praxillus, wpierw kanonik regularny, potem zakonu kaznodziejskiego; pobożnością i nauką sławny, pisał:
Monomachia, seu Libri tres contra Arianos.
De primatu Romani Pontilicis.
De processione Spiritus S. a Filio, contra Schismaticos.
De modo militae Christianae, wierszem łacińskim i polskim. Żył około r. 1530.
Bernard Pegasius, napisał Tractatum de Trinitate et de divinis Nominibus, i De Auxiliis divinae Gratiae.
Bonawentura Awedyk, kaznodzieja wyborny, wydał w różnych miejscach kazania treści rozmaitej, 1739.
Bonifacy Trybowicz, drukował kazania różne.
Kajetan Kijanowski, wydał kazania różne, 1727.
Kamili Jasiński, S. T. Magister, wydał Summarium omnium Actorum Capitulorum, Generalium Ordinis et Direetorium Electionum. Umarł w Krakowie, 1651.
Kamill Samboriensis (z Sambora), teolog sławny, o którym ktoś napisał: Fenix doktorów Kamili Samborski, S. T. Magister; z konwentu krakowskiego, na cudowisko Włoch i Polski akademii uczony i biegły; niestety niewierna i zazdrosna śmierć go nam porwała! W filozofii drugi Arystoteles, w matematyce Albumazar, w poezji Greków i Łacinników Virgili i Homer; zakonu i prowincji ozdoba; całej Polski cud prawy. Trzydzieści zaledwie lat przeszedłszy, umarł w Poznaniu, w listopadzie r. 1605, wydał uczone wielce kommentarze nad Arystotelesem i ś. Tomaszem.
Cesław Bajer, wydał różne kazania pogrzebowe w r. 1638.
Christophor Poznańczyk (Posnaniensis), wydał kommentarjusz nad listami wszystkiemi świętego Pawła.
Wykład obrzędów W. Tygodnia.
Kazania przygodne i świąteczne, (ex Sacrae Theologiae scaturigine).
Konstanty Czapkowski, zakonnik klasztoru w Podkamieniu prowincji ruskiej, S. T. Magister, kaznodzieja wyborny, wydal kazanie miane na uroczystości obłóczyn trzech zakonnic benedyktynek, obrządku ormjańskiego, we Lwowie; poświęcone Tobjaszowi Augustynowiczowi, arcybiskupowi lwowskiemu obrządku ormjańskiego. Umarł w Kamieniu r. 1728.
Cyprjan Sedulius, wydał:
Speculum humanae salvationis,
Do Sacerdotio.
De admirando nomine Jesu.
Ophonimum Salutis.
Thema super Epistolas Dominicas totius anri.
Cyprjan, suffragan wileński, pisał dzieła różne, teologiczne i kazania, pozostałe w rękopiśmie.
Cyprjan Cosicensis, wydał żywoty Świętych, znajdujących się w martyrologu rzymskim.
Cyprjan Stefanowski, wydał różne kazania pogrzebowe, 1655.
Cyprjan Sapecki, magister, kaznodzieja, sławny, wydał kazania różne; także Rosarium Concionatorum i Calendarium caeleste, z żywotów świętych zakonu, 1722. Także kazania o męce Pańskiej.
Dominik Frydrychowicz, S. T. Magister, mąż bardzo biegły w języku hebrajskim, wydał:
I. Conciones de Dominicis, Tomi IV.
II. Commentarium in Orationem Dominicam, Salutationem Angelicam, et Symbolum Apostolorum.
III. Modum introducendi Rosarium.
IV. Życie św. Rozalii, po polsku.
V. Patronatus s. Hyacinthi.
VI. Adversus Polyantheam Hyppoliti Maraci Concordantia, rerum et verborum.
VII. Commentarium in Rosarium.
VIII Tractatus incipit Saxo percussit Phylistacum.
IX Clenodia XXVIII, sive Ducatus Russiae versu vernaculo, sub Nomine Petri Alexiewicz Magni Ducis Moschoviae. Inne pisma jego nie wydane, miały się znajdować w Częstochowie.
Dominik Żurawski, jubilarius, śpiewak sławny, który na ogromnej karcie pargaminowej spisał ksiegi chóralne, używane dotąd w konwencie generalnym lwowskim.
Dominik Kociałkiwski, magister poznański, mąż apostolski, i swego czasu kaznodzieja, w całej Polsce nie mający równego, wiele tomów kazań i o Różańcu pozostawił. Umarł 1683 r.
Fabjan Birkowski, rodem ze Lwowa, w prozie i wierszu odznaczający się, ale skromnością i pobożnością jeszcze wyższy; w akademii krakowskiej dostąpiwszy stopni, i obejrzawszy kraje obce, wstąpił do zakonu kaznodziejskiego, i słowa bożego stał się zwiastunem, przez lat kilka tu nauczając. Potem posłany do Warszawy, Władysława IV., książęcia i króla nadwornym był kaznodzieją, z nim do Moskwy jeździł; w języku greckim biegły. Odmawiając hymn: Ave Maria Stella, usnął w Panu siedmdziesięcioletni w Krakowie 1638. Pochwałę jego w pogrzebowem kazaniu wyraził ks. Adam Piekarski S. J. — Pisał:
I. Postyllę na wszystkie roku Niedziele i Święta, po dwa kazania zawierającą.
II. Ecclesiasticorum Orationum. Volumen latine.
III. Exorbitationes Russicas et haereticas.
IV. Lacrimas in funere Annae Jagiellonae.
V. Sermonem in funere Petri Skarga Soc. Jesu.
VI. Gratiarum actionem post reditum de Turcico bello.
VII. Laudes S. Hyacinthi, Caatii et aliorum.
VIII. Carmina Latina et Polonica.
Fabjan Sierakowski, wydał kilka kazań panegirycznych, 1664.
Ferdynand Januszewski, wydał:
I. Sententiae Morales Conscientiae directivae, in quatuor libros distincta, Cracoviae, 1687.
II. Theologiam speculativam et moralem.
III. Compeudium utriusque Theologiae.
IV. Cursum Philosophicum, Logicam, Physicant et Metaphysicam.
Felicjan Nowowiejski, S. T. magister, Poznańczyk, w prowincji swej wiele zasłużony. Wydal księgę o prowincji polskiej pod tytułem: Phaenix decoris et ornamenti Posnaniae, 1752.
Florjan Siewierski, magister prowincjonalny polski wydal kazanie o ś. Jacku i inne, r. 1722.
Florjan Straszyński, wydał kazania panegiryczne w czasie koronacji obrazu Częstochowskiego miane, 1717.
Gabryel Zawisza. Lwowianin, prowincji ruskiej, kaznodzieja sławny, wydał komentarz o modlitwie Pańskiej.
Jerzy Trzembnic, wydał księgę o cudach obrazu Najświętszej Panny w Gidlach.
Henryk Bitterfeld, z Brzegu, pisał do Jadwigi królowej Polskiej księgę: de Contemplatione et vita activa. Także Libruni de Regimine hominis.
Henryk Russjan, zakonnik klasztoru Góry Różańca św. w Podkamieniu, prowincji ruskiej, S. T. magister, exprowincjał, definitor kapituły generalnej Rzymskiej; teolog JW. Józefa Potockiego, kasztelana krakowskiego hetmana W., mąż szczególnej rozwagi, nauki i zręczności; u panów wielce wzięty. Wydał na świat kazanie panegiryczne o św. Franciszku Regi. S. Jezu 1738; także kazanie o św. Józefie Oblubieńcze Najświętszej Marji Panny, 1742. Także kazania różne, na uroczyste obchody panów miane, z wielką pochwałą przyjęte, w rękopiśmie po nim zostały.
Hieronim Makowski, pisał różne kazania pogrzebowe, 1642.
Hieronim Węgliński, wydał kazanie o Podwyższeniu Krzyża św., 1642.
Hieronim Waksmański, zakonnik klasztoru lwowskiego, prowincji ruskiej; S. Th. Praesentat i przeor tegoż konwentu; theolog JW. Józefa Potockiego kasztelana krakowskiego, socjusz definitora na kapitule generalnej bonońskiej; wydał kazanie pogrzebowe, na pogrzebie tegoż pana miane i inne w czasie koronacji obrazu Najświętszej Panny lwowskiego, 1752. Umarł we Lwowie dnia 6 grudnia 1759.
Okruszyny. Tom I. 8 Hiacynt Mijakowski, pisał kazania, różne, 1634.
Hjacynt Chorzyński, pisał kazania pogrzebowe, 1628.
Hjacynt Klońshi, magister ex-prowincjał ruski, kaznodzieja królewski; zostawił różne kazania w rękopiśmie.
Hjacynt Majewski, wydał kilka kazań wybornych.
Ignacy Kownacki, wydał po polsku książkę pod tytułem: Sparta Polska, czyli o cudach obrazu Najświętszej Panny Marji Łuckiej; i o innych obrazach cudownych tejże Bogarodzicy w Polsce. Także Żywot Karola Franco, kleryka professa, r. 1708.
Innocenty Zatwardziałowicz, zakonnik klasztoru Góry Różańca ś. w Podkamieniu, prowincji ruskiej, S. T. magister, mąż wielce uczony i zakonnej reguły stróż ścisły; napisał dzieł wiele różnej treści, a między temi:
I. Contra Clypeum Cleri Poloni ab Adamo Rostkowski Episcopo Philadelphiensi, Snffraganeo Luceoriensi, Epistolam sub titulo: Civis Poloni Verementani; dziełko uczone i potrzebne dla zachowania zakonnych praw i swobód.
II. Contra novi praetensi Refformati Christianissimum editum 1745., scripsit eversionem, ubi doctum instituit dialogum Catholici cum Reformato, ac egregie Lutheranorum blasphemias confundit ac evellit.
III. Scripsit contrę Haebraeos Infanticidas, quos convincit reos Sanguinis Christiani, 1752.
IV. Librum latinum contra pseudo-politicos.
V. Paupertatem religiosam solidis SS. Patrum rationibus evincit. Te i inne dzieła godne były zaiste wydania.
Jan z Trzebnicy (Trebnicensis), pisał:
Kazania miane na koncylium w Konstancji do duchownych, które się poczynają: Praeclarissimi Viri Pontificis etc.
Jan Marcellinus, Krakowianin, pisał wykłady:
I. Super Epistolas quae singulis diebus dominicis leguntur.
II. Sermones eruditos de Tempore et de Sauctis.
III. Sermones in Adventu et Quadragesima.
IV. Compendium omnium rerum Theologicarum pro Concionibus.
V. Summam fidei Catholicie Romanae, contra gentes et haereticos.
VI. Super Quatuor Libros Sententiarum.
VII. Super Librum Physicorum.
VIII. Super 12 Libros Metaphysicorum Aristotelis.
Jan z Elbląga (Elbingensis), napisał: Summam de Tribus dietis, seu de Tribus partibus poenitentiae.
Jan Faustonius, inkwizytor heretyckiej niegodziwości, pisał:
I. Super Genesim.
II. Super Exodum.
III. Super Leviticum.
IV. Super Deuterenomium.
V. Super quatuor Libres Sententiarum.
VI. Sermones Magistrales ad clerum de Tempore et de Sanctis per totum annum.
VII. Tractatum de Officio Inquisitionis.
VIII. De Imitatione Christi. Żył około r. 1416.
Jan Damascenus, Lwowianin, zakonnik klasztoru tutejszego, prowincji ruskiej, wydał księgę o obrazie Dominika ś. w Suriano, i o cudach lwowskiego obrazu ś. Dominika, 1639.
Jan Ewangelista Pawłowicz, gdański zakonnik, kaznodzieja sławny, praw parafii ś. Mikołaja przeważny obrońca; wydał kazania panegiryczne jedno o ś. Ignacym Lojoli 1698; drugie o ś. Andrzeju Awelinie, 1712. — Także na pogrzebie Stanisława Odrowąża Mieszkowskiego, sędziego, i na pogrzebie Jana Kazimierza Skiwskiego, starosty radomskiego.
Jan z Mościsk (Joannes Mosticensis), pisał: Concionem in Dominica secunda quadragesimae, de s. Thoma Aquinate editam Cracoviae, 1632.
Jan z Brzegu Polak (Joan. Bregensis Polonus), rodem ze Szlązka, biskup chełmiński, mąż nauką i obyczajami znakomity; pisał kazania różne, słynął około r. 1734. Świadczy o nim Starowolski, Altamura w Bibli. Dominie, i t. p.
Jonas Cieszkiewicz, pisał po polsku żywot s. Agnieszki de monte Politiano.
Jozafat Hoffman, pisał życie Benedykta XIII, zakonu kaznodziejskiego, drukowane w Warszawie 1734; także życie ś. Jana Nepomucena 1741, i różne kazania.
Józef Szymak, zakonnik prowincji litewskiej, magister, ex-prowincjał; wydał księgę polską uczoną, na pochwałę zakonu kaznodziejskiego, pod tytułem: Prerogatywa zakonu kaznodziejskiego, w Wilnie, przypisaną JO. księciu Michałowi Radziwiłłowi, wojewodzie wileńskiemu, W. hetmanowi W. Ks. litewskiego.
Justyn z Miechowa (Miechoviensis), mąż najpobożniejszy, pisał księgę o Litanii Loretańskiej, w której pod tytułem: Virgo veneranda, wylicza wielu mężów uczonych i świętych zakonu kaznodziejskiego. Napisał także księgę pod tytułem: Rosa mystica; także rozprawę o Ewangelii Mateusza ś. w trzech tomach. Pełen dobrych uczynków, umarł w Krakowie r. 1689..
Wawrzyniec Świecki, kaznodzieja, pisał o obrazie Najświętszej Panny Marji Dżukowskim, 1686. Umarł w Sieradzu 1709.
Leonard, S. T. Bakalarz, Zygmunta Augusta króla spowiednik; biblją świętą łacińską na język polski przełożył.
Łukasz Lwowczyk, (Leopolieasis), prowincji ruskiej zakonnik, kaznodzieja najgorliwszy; pozostawił kazania i adnotacje na Biblią ś. Chwali go Antonius Seneński Portugalczyk w kronice pod r. 1560, i Altamura w bibljotece.
Ludwik Sękowski, pisał kazania o męce Pańskiej, 1726.
Ludwik Sacranus, napisał: Thesaurum pauperum, to jest: Conciones de Tempore et de Sanctis.
Marcin, którego jedni herbu Strzemie piszą, drudzy pewniej z rodu Bodułów (trzy lilie białe jedna pod drugą w linji prostopadłej) być mienią. Jan Casalus mieni go mężem pobożnym, pisarzem odważnym, rzymskich najwyższych biskupów spowiednikiem, biskupem sławnym, wreszcie arcybiskupem Cosentińskim, polskim prymasem, kaznodzieją wybornym, umysłu doskonałego mężem, godnym poszanowania w przyszłości. Poprawić należy Altamurę, który go mieni rodem Karsulaninem, a w Polsce urodzonym z szlacheckich rodziców herbu Strepa, gdyż Karsuli w Polsce nigdzie nie ma. Był to wyborny pracownik, historyk i teolog; w literaturze bardzo biegły, ale nadewszystko obyczajami znakomity. Pisma jego wyliczyliśmy wyżej. (Mówiąc o biskupach, wylicza autor istotnie: 1: Tabulam Decretalium; 2. Chronicon Summorum Pontificum et Imperatorom; 3, Sermones de Tempore et de Sanctis; 4, De diversis miraculis; 5, De religione graecorum; 6, Historiam de Guelfis. Bzowski o tych rękopismach w bibljotece watykańskiej wspomina. Miał także napisać: Memorabilia Romae, według Vossiusza. Grobowiec jego w Bononi u Dominikanów wspomina autor, na którym pochodzenie jego polskie i prymasowstwo napis poświadcza: Hic jacet Fr. Martinus Polonus Ord. Praedic. Archiepiscopus Gnesnensis. Przyznają go sobie Cystersi, Dominikanie i Benedyktyni).
Na niego wrzucona została potwarz, jakoby w swej historji o Joannie Papissie bajkę pomieścił: Petrus de Valleclausa, pierwszy zarzuca mu bezwstydnie, że się ta baśń w jego kronice znajduje, i że on jej jest autorem. Baronius go wszakże broni, mieniąc tej bajki sprawcą Marjana Scota, który o lat dwieście żył przed Marcinem. Drugi po Marjanie Scocie potwarca, co tę złośliwą wiadomostkę powtórzył, był Sigbert Chronologus, Niemiec, jako widzimy z Bellarmina, który z Marcina tę infamją znieść usiłuje; a Binius w życiu Leona IV pisze, że w monasterze w Gemblaku jest bardzo stary rękopism, który tam za autograf poczytują, a w nim żadnej nie ma wzmianki o Joannie Papissie. Trithemius o Marcinie pisząc, nie wzmiankuje o tej baśni i tak powiada: Marcin, zakonu kaznodziejskiego, Ojca ś. papieża rzymskiego biskupa spowiednik, a potem jak głoszą, jakiegoś miasta biskup; mąż uczony w Piśmie świętem i biegły, a w świeckiej literaturze nie obcy, w kazaniach do ludu nadzwyczaj był doskonałym. Pisał też dzieła wyborne, któremi imie swe u potomnych uwiecznił Tabulum Decreti i Chronicon krótki ułożył.
Tę baśń o Papissie, wywraca w sposób niezwyciężony nasz Echard w dziele: Scriptores Ordinis Praedicatorum T. I. 361. (Następuje mniej dla nas ciekawe zbijanie zbitego dziś i uznanego fałszu, którego powtarzać nie widzimy potrzeby).
Mathiasz Janviensis, pisał o Sakramencie Eucharystii i Tractatum de frequenta Communione, ex viginti octo classicis authoribus collectum, contra Hussitas, 1460.
Melchior z Mościsk (Mosticensis), wielce uczony i pobożny mąż, biegły prześladowca heretyków, cudowny w zbijaniu błędów dogmatyk, kaznodzieja siły pełen. Mąż jeden, gdy o sądzie ostatecznym kazał, widział go z twarzą ognistą i jakby promienie siejącą na słuchaczów. Orzechowski pisze, że gdy we Lwowie kazał o Dalkanie i Abironie, takim przejął przestrachem, iż się ziemia zdawała rozstępować pod przeklętym ludem. Sokołowski, króla Stefana kaznodzieja, doskonałego mówcę kościelnego określając, Melchiora z Mościsk za przykład wystawia. Dwa razy na dzień odprawiał Officium za umarłych, raz za nieboszczyków, drugi raz za siebie, nieustannie rozmyślając o śmierci; nieustannemi bojował z sobą umartwieniami, postami, modlitwami; snu sobie nie dozwalając, skąpiąc jadła, biczując; a nigdy z ust mu się nie wyrwało nad słowa: Benedictus Deus. W największych boleściach wyrazy te powtarzał Ecce in flagella paratus sum. Umarł w Krakowie, gdzie taki położono mu nagrobek:
R. P. Fri. Melchiori a Mościska, S. Th. Doctori, ferventissimo Praedicatori, acerrimo fidei Catholicae Defensori, hujus Conventus filio, Patri ac Benefactori, olim per viginti quinque annos Provinciali Poloniae, Patres Conventus Observaatiae ergo posuerunt. Obiit anno 1591, die 19 Maji, aetatis vero suae anno 80.
Martyrologium stare dominikańskie liczy go do błogosławionych wyznawców. Bzowski omylił się kładąc rok jego śmierci, 1590, gdyż nagrobek pewniej tę datę daje. Kazania liczne pozostały w rękopismach. List od Bernarda Ochina w całości tu autor mieści.
Melchior z Warki, S. Teol. Magister, nauką i obyczajów nieskazitelnością zaletny, na kontemplacji często wpadał w zachwycenie, od zmysłów odchodząc. Był postrachem szatanów, wyrzucając ich często z opętanych. Dwa razy ukazał mu się szatan, w postaci psa ujadającego, przeszkadzając mu na modlitwie, którego Melchior do nogi stołu uwiązał, i póty tak przywiązany pozostał, póki go Melchior skończywszy modlitwy nie puścił. O ostatnim dniu swym, wcześnie mając widzenie, zdrów i przytomny, przyjął święte Sakramenta i kładąc się w łóżko, olejem świętym namaszczony, począwszy wyrazy: „Subvenite Sancti, Bogu ducha oddał w Wilnie 1602 roku. “ (Bzowski Propago, cap 12). Starowolski Elegija — Alph. Fernandes — Gravina vox Turturis. Napisał po polsku księgę o bractwie Różańca świętego.
Marjan Pruski, mnich klasztoru Różańca świętego w Podkamieniu, prowincji ruskiej, S. T. Magister, exprowincjał, mąż pobożny i uczony, wydał mowę mianą na koronacji obrazu w Podkamieniu. Więcej o nim w rozdziale o sławnych mężach prowincji ruskiej.
Marjan z Krzepic (Crepicensis), zakonnik lwowski prowincji ruskiej, S. T. Magister, ex-prowincjał; napisał zbiór całkowity teologii i filozofii, który został w rękopiśmie w bibliotece lwowskiej.
Michał Wojniłowicz, zakonnik prowincji lwowskiej, S. T. Magister, ex-prowincjał, wydał życie ś. Ludwika Bertranda, w Wilnie 1672. Także kazanie na pogrzebie Emanuela Brzostowskiego, i kazanie na pogrzebie Ogińskiego, 1680 r.
Michał Siejkowski, ś. Teologii magister, napisał i wydał:
1. Monologium Dominicanum et Sanctuarium s. Trinitatis, seu de Caeuobio suo Cracoviensi, 1748.
2. Chronicon Universitatis Cracoviensis, 1733.
3. Elogia Universitatis Cracoviensis, 1747.
4. Panegires Latinas.
5. Petri Hyacinthi Pruszcz Cinelia, seu memorabilia Regni, 1745.
6. Praestantiorum polonorum concionatorum bibliothecam.
Modest Borkowski, wydał kazanie pogrzebowe w r. 1652.
Modest Pierzakowicz, napisał kazanie pogrzebowe, w r. 1635.
Mikołaj z Mościsk (Mosticensis), doktor teologii, wielkiej nauki i doświadczenia mąż, przysłużył się literaturze metodycznym układem krótkiego zbioru filozofii, którą drukowano. Logiki jego jest ksiąg siedm.
I. Summę ś. Tomasza z wielką pracą, w formę syllogizmów ułożył.
II. Pisał dwa tomy o zasadach spowiedzi.
III. Tablicę Sakramentów.
IV. Metodę egzaminu kapłanów przed wyświęceniem.
V. Elementa exercitationis spiritualis.
VI. Akademją pobożności po polsku.
VII. Infirmarją duchowną po polsku.
VIII. Conclave spirituale, seu Recollectiones.
Dysputował publicznie z arjanami w rynku krakowskim.
Umarł w Krakowie około r. 1636.
Paweł Ruszel, zakonnik lubelskiego zakonu, teolog i pisarz sławny; przez lat trzydzieści wstrzymywał się od jedzenia mięsa, wigilje poniedziałki, piątki i soboty poszcząc o chlebie i wodzie. W celi swojej miał obraz N. Panny, przed którym zwykł był się modlić, i wiele łask dla siebie i drugich otrzymywał. Obraz ten po jego śmierci umieszczony został w niższych krużgankach klasztoru, gdzie wielą łaskami słynie. Umarł mąż pobożny w r. 1658; w kapitularzu lubelskim pochowany. (?)
Napisał i wydał:
1. Po polsku: Skarb nieprzebrany o drzewie Krzyża ś. w księgach trzech, roku 1655 w Lublinie.
2. Kazanie pod tytułem: Tryumf ś. Jacka, rozciągłe i erudycji pełne; w r. 1641 w Wilnie wydane.
Paweł z Zatora (Zatoriensis), wydał kazania przygodne i świąteczne. — Super XII. liaros metaphysices. — Super Sententiarum. — Summam virtutum et vitiorum. — Summam de Sacramentis. — Ecclesiae catholicae contra haereticos, który początek: Medice, cura te ipsum. Słynął około r. 1490.
Piotr, mąż uczony, ciągiem czytaniem ksiąg świętych się wprawiał; pisał Kommentarjusz nad ewangieIją ś. Łukasza. Żył około roku 1465. — Wspomina o nim Plodius, Alf. Fernandes, Altamura i inni.
Piotr z Poznania, napisał księgę piękną różnych materyj do kazań z ewangielij. Także o epistołach i ewangeljach na rok cały, i kazania przygodne i świąteczne. — Bzowski Tutelaris Silesiae.
Piotr Długoszewski, ś. teologii uczony magister, wychowaniec klasztoru warszawskiego, egzaminator synodalny i cenzor ksiąg djecezji poznańskiej, któremu konwent warszawski wszystko winien, on bowiem tu studjum generalne ustanowił, kościół i skarbiec w naczynia potrzebne zaopatrzył i w inne ozdoby, on klasztor zbudował i w dobra uposażył. Ośm trienujów przeorem był tego klasztoru, z wielką wszystkich pochwałą. Był mąż dojrzałego rozsądku, nauki gruntownej, i w inne cnoty bogaty, któremi senatorów i panów jednał wielce dla siebie. Napisał wyborne dzieło po polsku, kontrowersji z heretykami pod tytułem: Tarcza wiary chrześcjańskiej, i różne kazania, 1708. Umarł w Warszawie, 1729.
Petronijusz Kamieński, wydał kazania polskie.
Piotr Prasołowicz, prowincji ruskiej, ś. teologi magister, ex-prowincjał, teolog i kaznodzieja wymowny. Kazanie jego na koronacji obrazu w Podkamieńcu miane, drukowano.
Peregrin Lignicensis, wydał dzieło kaznodziejskie, nazwane Peregrinum. Żył około r. 1341.
Rajmund Jezierski, klasztoru lubelskiego zakonnik, ś. teologii magister, potem biskup Baccowieński, mąż najuczeńszy. Wydał kazanie uczone na koronacji obrazu N. P. Sokalskiej; drugie na koronacji podkamieńskiej; trzecie także lwowskiej. Także na pogrzebie JW. Tarły, wojewody sandomierskiego, i inne już gdy był biskupem miane i męża tego godne.
Rajmund Czaszyński. Są jego kazania w języku polskim, drukowane w Warszawie w roku 1745.
Rajmund Mądrowicz, zakonnik klasztoru lwowskiego, generał prowincji ruskiej, ś. teol. bakalarz; napisał księgę pod tytułem: Cycada Rythmica (seu Quaestiones 43 primae partis Summae S. Thomae carmine, seu quadam cadentia terminationes compilaverat). Księgę tę approbował ojciec Jakób Dominik Potocki, prowincjał ruski w r. 1639.
Remigijan Bobiński, zakonnik tegoż klasztoru i prowincji, magister, prowincjał, obdarzony od Bogarodzicy wielkim talentem, teologa i kaznodzieja znakomity; kilka lat kazał we Lwowie; zostawił wiele kazań uczonych, z tych jedno drukowane, miane na uroczystej profesji dwóch sióstr dominikanek, Pelagii i Genowefy z rodziny Mycielskich, kasztelanek poznańskich, Weroniki z Konarzewskich Mycielskiej córek.
Rychard Gdańszczanin (Dantiscanus), magister, pisał o księgach Sentencji (Liber Sententiarum) i de veritate Formarum; także Propugnaculum fidei Catholicae contra Joan. Hus. Świadczy Bzowski.
Samuel z Lublina, mąż wielkiej uczoności, dowcipu bystrego, magister teologii. Napisał:
I. Philosophicarum disceptationum, tomów cztery, drukowanych w Kolonii.
II. Casus conscientiae (per alphabetum).
III. Compendium Ferrarieusis super librum contragentes. Pełen zasług, umarł w Lublinie 1685 r.
Seweryn Lubomlczyk (Lubomlius), z rodziców starozakonnych, któremu Matka Najświętsza ukazawszy się rzekła: Chceszli się uzdrowić z choroby, wstąp do zakonu mojego dominikańskiego. Tem tknięty udał się do Łucka, gdzie naówczas missjonarze dominikanie kazali, i od nich ochrzczony został. Następnie habit przyjąwszy, uczyniwszy professją, stał się doskonałym chrześcjaninem i dobrym zakonnikiem. Kanonizacji ś. Jacka w Rzymie był pilnym stróżem, któremu też przed śmiercią ukazał się święty Jacek i upewnił go o zbawieniu. Wiele ksiąg ułożył na zawstydzenie heretyków i odszczepieńców.
I. Dziesięć obszernych tomów na cztery ewangelje, którym dał tytuł: Monotessaron Evangelium, 1606. Kraków, folio.
II. Thesaurum seu officinam concionatorum, przypisane Zygmuntowi III. w Wenecji 1597 r.
III. Dziełko o życiu i cudach ś. Jacka i jego kanonizacji, temuż królowi przypisane w Rzymie.
IV. Herezji od ś. Tomasza potępionych, spis ogólny w sposobie drzewa.
V. Indicem de Christi, Genealogia ad Sixtum.
VI. Turrim Babelis, w niej wykłada herezje wszystkie, aż do swoich czasów. Żył około roku 1606. Pochowany w Krakowie. Wspominają o nim Malvenda, Bzovius i inni. Poprawić potrzeba w Nowowiejskim rok jego śmierci.
Simon Grunovius, wydał na świat kronikę pruską, przypisaną Zygmuntowi III.
Szymon, prowincjał polski, napisał księgę o życiu i cudach ś. Jadwigi, z powodu procesu kanonizacyjnego, do którego był przez Urbana IV. wyznaczony, poczyna się: Splendoris aeterni genitor. Żył około r. 1362.
Szymon Okolski, ś. teologii magister, prowincjał ruski, wydał dzieł wiele.
I. Najsławniejsze dzieło jego jest: Orbis polonus, i t. d.
II. Russia florida, seu de incremento et progressu provinciae Rusiae, wydane we Lwowie 1646 r.
III. De imagine B. V. ad Podkamień, właściwy tytuł: Mons Sanctus Rosarianus, super oppidum Podkamień, po polsku. Kraków, 1648 r.
IV. Praeconem Divini Verbi, kazania różne. Kraków, 1640 r.
V. Castra militis christiani.
VI. Laurea dierum.
VII. Vitae Virginum Ordinis Praedicatorum.
VIII. Diarium belli inter milites Polonos et Zaporovios.
IX. Historiara de imagine Leopoliensi Deiparae Virginis.
X. Różne kazania pogrzebowe i inne.
Takiemu to mężowi ojciec Kasper Niesiecki S. J. w tomie IV. Korony Polskiej str. 426 zarzuca, że wiele rodzin szlacheckich opuścił; a o Stanisławie Kostce nic nie powiedział, choć o nim nie mógł nic wiedzieć.
(Następuje obrona Okolskiego, którego autor uniewinnia tem, że i Niesiecki dopełnień Dańczewskiego potrzebował, i własnemi jego słowy z tomu III. tu powtórzonemi, oznajmującemi t. IV. który dla śmierci Okolskiego wyjść nie mógł. Zarzuca tu autor Renne Niesieckiemu, że szlachtę tworzył, (uolnit enim creare nobiles ubi Niesiecki solebat). Obronę tę Okolskiego dosyć obszerną, opuścić z żalem musimy, zwłaszcza rzeczy tyczące się dekretu mniemanego na jego księgę, którego w istocie nie było).
Stanisław Grzepski, w językach greckim, hebrejskim i łacińskim biegły, profesor filozofii w akademii krakowskiej; umarł w r. 1572 wieku swego 42. Oprócz geometrji po polsku, kilka mów panegirycznych, wydał i Tractatum de multiplici siclo et talento haebraico; także o wagach i miarach u Hebrejów. Dzieło to szacowne i rzadkie było w bibliotece Józ. Aleks. Jabłonowskiego w Lachowcach.
Stanisław Ormieński, kaznodzieja sławny, wydał różne kazania panegiryczne, 1689 r.
Stanisław Temberski, wydał mowę na dzień urodzin Cecylii Renaty królowej polskiej, 1664 r. Kraków.
Tomasz Bogdanowicz, zakonnik lwowski, konwentu Bożego Ciała, prowincji ruskiej, ś. teologii magister, wyborny kaznodzieja, napisał i wydał: Tuba novi testamenti, in folio, w Częstochowie po polsku; drugi tom dzieła tego został w rękopiśmie. Umarł we Lwowie dnia 13. marca 1718 r., życia lat 60.
Tomasz Rościszewski, wydał o czci obrazów świętych, i obrazie cudownym w Bochni, książkę pod tytułem: Sanctum Aureum, 1639 r.
Tomasz Purzecki, wydał kazanie pogrzebowe w roku 1638.
Tomasz Szulc Prątnicki, napisał i wydał: Compendium Summae S. Thomae. Gedani, 1619.
Tomasz Kijewski, wydał kazanie o Nawiedzeniu Najświętszej Panny 1730 r. w Łucku.
Tomasz Miłochowski (Milochoyius), magister, napisał i wydał:
I. Tabulas diversas in opera S. Thomae.
II. Introductionem thematum ex Patribus S. Thomae ad conciones per totum annum.
III. Claustrum animae.
IV. Tractatum de Corpore Christi.
V. Tractatum de gradibus amoris divini.
VI. Sermones Quadragesimales.
VII. Clypaeum Ecclesiae Romanae, przeciwko heretykom swojego czasu.
Tomasz Tomicki, wydał: Rosa Judica, życie ś. Róży Limańskiej.
Walenty, św. Izabelli królowej portugalskiej życie, na polski język przełożył. (Kto i kiedy nie pisze?)
Walerjan Lithvanides (Litwinowicz?), S. T. magister, astronom doskonały; oprócz wielu ksiąg pobożnych, wydał księgę jedne: Hortus Rosarianus kommentarjusz nad ewangelją ś. Mateusza; pisma matematyczne do druku przygotowane, wylicza Ruszel.
Wiktoryn, S. T. bakałarz, kaznodzieja i śpiewak wdzięczny, który dwanaście tomów, czyli wielką ksiąg ilość do śpiewu choralnego ręką swą napisał i malowaniami ozdobił, i te konwentowi krakowskiemu poświęcił. Umarł w konwencie w Bochni. Seweryn Lib. I. de vita s. Hyacinthi p. 72.
Wincenty z Kielc, który ułożył Officium kanoniczne o ś. Stanisławie biskupie i męczenniku, dla kapłanów.
