Strona:PL Tołstoj - O wojnie.djvu/29

konywał plan i pomysły Makarowa, który szlachetnie zginął w boju“ — pisze „Nowoje Wremia“.
 „Módlmy się serdecznie do Boga za tych, co oddali życie dla świętej ojczyzny, nie wątpiąc ani na chwilę, że ojczyzna da nam dla dalszej walki nowych synów, równie cnotliwych, i znajdzie w nich niewyczerpalny zasób sił dla godnego dokończenia dzieła“ — piszą petersburskie „Wiedomosti“.
 „Naród dojrzały wyprowadzi z klęski, chociażby tak niesłychanej, jeden tylko wniosek, a mianowicie, że musimy walkę toczyć dalej, potęgować ją i doprowadzić do końca; przeto odnajdźmy w sobie nową siłę; zjawią się nowi bohaterzy ducha“ — pisze „Ruś“.
 I tak dalej.
 Tak więc morderstwo i zbrodnie wszelkiego rodzaju szaleją dalej z coraz większą zaciekłością. Ludzie entuzyastycznie podziwiają męstwo ochotników, którzy zaszedłszy znienacka pięćdziesięciu bliźnich, mordują ich wszystkich, albo zdobywają wioskę i wyrzynają całą jej ludność, albo wieszają lub rozstrzeliwają oskarżonych o szpiegostwo, to jest o to samo, co uważane jest za niezbędne i ciągle czynione z naszej strony. Wiadomość o tych zbrodniach pompatycznie telegrafują do głównego ich kierownika, cara, który w odpowiedzi na to posyła swym mężnym wojskom błogosławieństwo do dalszych takich samych czynów.
 Czyż nie oczywista, że jeśli jest zbawienie z tego stanu rzeczy, to tylko jedno, którego uczy Jezus:
 „Szukajcie najpierw Królestwa Bożego i jego sprawiedliwości (które są w nas samych), a reszta — to jest cały dobrobyt zewnętrzny, do którego człowiek dąży — będzie wam dodana“.
 Takie jest prawo życia: dobrobyt zewnętrzny osięga się nie wtedy, gdy ludzie do niego dążą; przeciwnie, takie dążenie po większej części oddala człowieka od osiągnięcia tego, czego szuka. Lecz — tylko wtedy, gdy człowiek, nie myśląc o osiągnięciu dobrobytu zewnętrznego, dąży do najdoskonalszego wykonania tego, co w obliczu Boga, w obliczu Źródła i Prawa swego życia uważa za słuszne. Dopiero wtedy, niejako przygodnie, osięga również dobrobyt zewnętrzny.
 Tak więc prawdziwe zbawienie ludzi jest tylko jedno: wykonywanie woli Boga przez każdą jednostkę w niej samej, to jest, w tej części wszechświata, która jedynie podlega jego władzy. Na tem polega główne, jedyne przeznaczenie każdej jednostki, a zara-