goła, wyniszczona, głodna, niekarna. Były liczne niepowodzenia orężne. Wiadomo, iż trudy wojenne nie mniejsze są, gdy armja zwycięża, niż gdy przegrywa — wojna jest ogromną pracą. Otóż, jeśli rzedły szeregi nieraz dobrze bitych Amerykan, niemniej rzedły szeregi wojsk angielskich, które z trudnością zapełniano żołdakami, kupowanymi dość tanio od książąt niemieckich. Zato szeregi amerykańskie zapełniały się i uzupełniały z wielką łatwością. Czemu? Obywatel amerykański czuł, że czy się chce bić czy nie chce, bić się przecie musi, bo w grze jest istnienie jego ojczyzny — a przeto choć czasem zwlekał a czasem uciekał, w końcu przecie szedł i stanąwszy przed wrogiem, bił się jak lew. Tu mógł Kościuszko zastanawiać się nad tem, iż każdy świadomy siebie obywatel jest bezwarunkowo żołnierzem swej ojczyzny a przeto, kiedy ta ojczyzna jest w niebezpieczeń-
| Uwaga |
|---|