Strona:PL JI Kraszewski Wieki katakombowe odczyt1 part22.png

 Te wykrzyki sercowe, pełne uczucia; malują wiarę która je wydała. Powtarzają się one prawie w jednaki sposób, na grobach, szklannych naczyńkach, do grobów wmurowywanych pierścieniach, i t. p. „Żyj w Bogu — Żyj z braćmi twojemi (ze świętemi) — Żyj wiecznie w Chrystusie — Niech Chrystus cię przyjmie — Duszo słodka — duszo niewinna. — Grołębico bez żółci i t. p. — To wyrażenie w pokoju „In pace” prawie na każdym napisie znajdujemy. Ten pokój, którego świat dać nie może, i którego Chrześcijanie nie zażywali nigdy na ziemi, jaśniał im dopiero w wieczności.
 Z pojęciem przyszłego życia wiązały się wyobrażenia tego pokoju, jasności (lux), ochłody (refrigerium), raju i czyśćca, społeczności ze sprawiedliwemi, ze świętemi.
 Mniéj zwyczajne a piękne wyrażenie na grobie wspomina Le Blanc, „Życie przeniosłeś wniebiosa;” niekiedy niebiosa zowią się domem i ojczyzną. — Ochłoda (refrigerium), oznacza ucztę, biesiadę ze świętemi, posiłek. Pokazuje się jaśniéj znaczenie tego wyrazu z akt Ś. Perpetui, w których on oznacza ucztę, jaką niekiedy skazanym na śmierć więźniom wierni przynosili do więzień.
 Gdy trybun obchodził się z chrześcijanami ostrzéj, z obawy aby czarami nie wydobyli się z okowów, Perpetua odezwała się do niego: „Dla czego nam nie dozwolisz się posilić? przecież jesteśmy skazańcy bardzo szlachetni, skazańcy Cezara — przeznaczeni na walkę w dniu uroczystym. Nie idzież tu o cześć waszą, abyśmy w dniu tym pokazali się dobrze wykarmionemi?”
 O téj ochłodzie i posiłku w wieczności, większa część napisów wspomina, jako o uczcie i biesiadzie z Chrystusem u Ojca przedwiecznego. Wszystkie te wyrażenia, mimo że się powtarzają, tak są namaszczone uczuciem, iż każde z nich żywo jeszcze dziś niém przemawia. Równie znaczącemi są tu hieroglify, święte znaki i godła na grobach, które często występują na nich same jedne i całą myśl zamykają w sobie. Zbiór napisów zna-